Het Sint-Jorisgilde uit Sint-Oedenrode
In een afmelding voor een landjuweel in Mechelen van 21 januari 1533 wordt voor het eerst melding gemaakt van het Sint-Jorisgilde. In de tweede helft van de vorige eeuw (na 1851) is het gilde ingeslapen. Op 18 april 1996 is het Sint-Jorisgilde herleefd door ondertekening van de statuten (de kaart).
Bij gelegenheid van het feest van Sint-Joris op 21 april 1996 zijn 17 gildebroeders geïnstalleerd. Op kermiszondag, 25 augustus 1996, vond het koningsschieten plaats. Frans van den Oever schoot zich tot eerste koning van het herleefde gilde.
Op 20 april 1997 zijn wederom vijf gildebroeders geïnstalleerd. Tevens is het nieuwe gildevaandel gepresenteerd en zijn voor het eerst de drie tamboers en de vendelier naar buiten getreden. Frans van den Oever schonk, naar gildegebruik, een koningsschild aan het gilde.
Op 19 april 1998, bij de viering van het Sint-Jorisfeest, hebben nog eens drie gildebroeders trouw beloofd aan het gilde.
Tijdens de viering van het Sint-Jorisfeest op 18 april 1999 werd door het parochiebestuur van de Sint-Martinusparochie aan het gilde een prachtige gildestandaard aangeboden, die zich nu bevindt bij het beeld van Sint-Joris in de Sint-Martinuskerk. Tevens werd het gilde aangenaam verrast door de gildeheer, oud-notaris Jan van Schaijk, met een koningsvogel. Deze zilveren vogel, een creatie van gildebroeder en edelsmid Piet Spanjers, is het teken van de gildekoning, die deze met trots zal dragen.
Op kermiszondag 22 augustus 1999 schoot Herman van Heesewijk zich tot tweede koning van het gilde.
Op kermiszondag 25 augustus 2002 slaagde Frans van den Oever er weer in om het laatste stukje van de vogel naar beneden te halen en werd weer voor drie jaren koning van het gilde.
Op 23 juni 2006 werd het gildeschat van het gilde uitgebeid met een patroonsplaat van Sint-Joris, geschonken door de gemeente Sint-Oedenrode en de Rabobank en ontworpen en vervaardigd door gildebroeder en edelsmid Piet Spanjers.
Tijdens het koningsschieten op kermiszondag 28 augustus 2005 schoot Frans van den Oever zich voor de derde keer tot koning van het gilde, waarvan tweemaal achter elkaar.
Het vijfde koningsschieten vond plaats op zondag 24 augustus 2008. Het werd een bijzondere dag. Frans van den Oever schoot in een enerverende strijd na 208 schoten het laatste stukje van de vogel neer en werd daardoor de eerste keizer van het gilde. Nadat een nieuwe vogel was geplaatst werd er gestreden om de titel van koning. Na 85 schoten haalde Gerard van den Nieuwenhuijzen het nog resterende deel van de vogel neer en werd daardoor koning van het gilde.
Het zesde koningsschieten vond plaats op kermiszondag 28 augustus 2011.
Het koningsschieten werd geopend door schoten van burgemeester Peter Maas, beschermheer Piet Schriek en voorzitter van het “Kwartier van Oirschot Jan van Riel, gevolgd de gildeleden. Na een onderbreking, muzikaal opgeluisterd door blaaskapel Tiona, kon de “echte strijd” beginnen. Na ruim 110 schoten begon de toestand van de vogel zorgwekkend te worden. Bij het 117de schot gaf André van de Warenburg hem de genadeklap en stortte naar beneden. Na beraad door de overheid werd André geïnstalleerd als koning van het gilde.
Het zevende koningsschieten vond plaats op kermiszondag 24 augustus 2014.
Na de gebruikelijke ceremonieën begonnen de 9 kandidaten aan de strijd om de koningstitel.
Na het verstrijken van de eerste uren bleek de vogel toch taaier te zijn dan verwacht. Om kwart voor negen in de avond (na 61 ronden) werd de wedstrijd gestaakt om de dag daarop om 10.15 uur te worden voorgezet. Uit eindelijk werd het laatste stuk van vogel met het 616de door Ben van Genugten naar beneden gehaald. Hij is voor drie jaren koning van het Sint-Jorisgilde.
Op zondag 27 augustus 2017 heeft het gilde voor de achtste keer geschoten voor een nieuwe koning.
De kandidaten moesten onder de warme middagzon 149 schieten om de vogel kort te krijgen. Gildebroeder Piet van Heesch haalde onder luid gejuich het laatste stukje van vogel naar beneden en is drie jaren koning van het gilde.
Op zondag 28 augustus 2022 heeft het gilde na 5 jaren (vanwege corona maatregelen) voor de negende keer geschoten voor een nieuwe koning.
Koning Piet van Heesch moest het opnemen tegen Casper van der Staak.
Onder grote publieke belangstelling en een warme zomerzon begonnen ze op de sierlijke vogel te schieten. Na een sportieve en spannende strijd haalde Casper van der Staak het laatste stukje van de vogel neer en is voor de komende drie jaren de koning van het gilde.
Doel van het gilde:
- Het handhaven van de traditionele beginselen van het gildenleven, te weten: loyaliteit aan het kerkelijk en wereldlijk gezag, christelijke dienstbaarheid en een grote onderlinge broederschap.
- Het vervullen van een sociale en culturele taak op eigentijdse wijze.
Activiteiten
Het gilde komt, in de zomerperiode wekelijks, bijeen om te oefenen in het schieten met de kruisboog op de schutsboom, met daarna een gezellig samenzijn. Het onderlinge contact (broederschap) tussen de gildenbroeders is één van de pijlers van het gilde.
De jaarlijkse terugkerende vaste activiteiten zijn:
- Viering van de feestdag van Sint-Joris; eind april
- Nationale Dodenherdenking op 4 mei
- Gildendag van kring “Dommelgroep” (in de zomermaanden)
- Kringgildendag van “Kwartier van Oirschot” (in de zomermaanden)
- Prijs- of koningschieten (eens per drie jaar) op kermiszondag
- Jaarvergadering in november.
Op gildendagen komen een (groot) aantal gilden bijeen en meten zich met elkaar in wedstrijden vendelen, trommen, bazuinblazen, gildendansen en schieten met diversen bogen en geweer. Een gildendag is elke keer weer een kleurrijk en luisterrijk schouwspel. Gildendagen zijn zeker ook bedoeld om de onderlinge band met gildebroeders van andere gilden te verstevigen.